Już 2000 lat temu mieszkańcy Ameryki Południowej padali ofiarą krętka bladego
26 stycznia 2024, 10:40Badacze z Bazylei odkryli materiał genetyczny krętka bladego (Treponema pallidum) w kościach ludzi, którzy przed 2000 lat zmarli na terenie dzisiejszej Brazylii. To najstarszy znany przykład występowania tego patogenu. Odkrycie rzuca nowe światło na historię treponematoz (kiła, malinica, bejel, pinta). Do dzisiaj nie znamy pochodzenia tych chorób, jednak w ostatnich latach pojawiły się dowody [1] [2] każące odrzucić żywione przez wieki przekonanie, że kiłę przynieśli do Europy marynarze Kolumba
Pierwsza ciąża nosorożca metodą transferu zarodka. Może uratować gatunek skazany na zagładę
25 stycznia 2024, 12:37Międzynarodowe konsorcjum naukowców i obrońców przyrody, BioRescue, poinformowało o doprowadzeniu do pierwszej w historii ciąży u nosorożca metodą transferu zarodka. Daje to nadzieję na ocalenie skazanego na wymarcie białego nosorożca północnego. Ludzie wytępili ten gatunek i na świecie pozostały tylko dwie samice – Najin i jej córka Fatu – pilnowane dzień i noc w Ol Pejeta Conservancy w Kenii. Przed sześciu laty informowaliśmy o śmierci Sudana, ostatniego na Ziemi samca nosorożca białego północnego.
Łowcy-zbieracze czy zbieracze-łowcy? Dieta sprzed tysięcy lat mogła być oparta na roślinach
25 stycznia 2024, 11:00Przyzwyczailiśmy się do postrzegania wczesnych ludzi jako łowców-zbieraczy. Uważamy, że ich dieta opierała się głównie na mięsie. Przekonanie to może być jednak błędne. Niewykluczone, że powinniśmy raczej nazywać ich zbieraczami-łowcami. Jak bowiem wynika z badań prowadzonych w peruwiańskich Andach przez archeologów z University of Wyoming, dieta tamtejszych ludzi składała się w ponad 80% z roślin, mięso stanowiło mniej niż piątą jej część.
Niezwykła odporność niesporczaków. Wiemy, jak działa mechanizm zapewniający im przetrwanie
24 stycznia 2024, 11:37Niesporczaki znane są ze swojej niezwykłej odporności na niekorzystne warunki środowiskowe. Dzięki wejściu w stan kryptobiozy potrafią przetrwać temperatury sięgające dziesiątków stopni poniżej zera, znacznie przekraczające 100 stopni Celsjusza, olbrzymie ciśnienie czy intensywne promieniowanie jonizujące oraz olbrzymie stężenie soli. Naukowcy z University of North Carolina i Marshall University opisali właśnie, jak działa mechanizm zapewniający niesporczakom tak niezwykłą odporność.
Takie odkrycie zdarza się raz na sto lat. Najstarszy napis runiczny w Danii
23 stycznia 2024, 17:49Archeolodzy z Muzeum Odense znaleźli najstarszy na terenie Danii napis runiczny. Został on wydrapany na ostrzu noża, na który natrafiono w niewielkim pochówku urnowym. Pochówek datowany jest na około 150 rok po Chrystusie. To unikatowe znalezisko o narodowym znaczeniu. Runy na nożu są o 800 lat starsze niż runy na kamieniach z Jelling. Trzymanie w ręku czegoś tak starego, ozdobionego w pełni rozwiniętym językiem pisanym to unikatowe doświadczenie, mówi dyrektor muzeum Jakob Bonde.
Udało się zaobserwować rozpad fałszywej próżni
23 stycznia 2024, 09:27Podczas eksperymentu przeprowadzonego we Włoszech po raz pierwszy uzyskano dowód na istnienie rozpadu fałszywej próżni. W teorii pola kwantowego mamy do czynienia z przestrzenią, która wykazuje właściwości próżni, ale jest niestabilny, może przejść do stanu o niższym poziomie energii, do próżni prawdziwej. Teoria inflacji mówi zresztą, że w stanie próżni fałszywej znajdował się kiedyś wszechświat, jednak się rozpadł, co skutkowało ekspansją i uzyskaniem masy przez cząstki elementarne.
Za kilka lat cukrzycy mogą pozbyć się igieł i będą przyjmować insulinę doustnie
22 stycznia 2024, 12:00Na całym świecie żyje około 425 milionów ludzi chorujących na cukrzycę, a 75 milionów z nich musi codziennie przyjmować insulinę w zastrzykach. Dzięki pracom naukowców z najdalej na północ położonego uniwersytetu na świecie, Uniwersytetu w Tromsø (Norwegia), osoby te będą mogły pozbyć się strzykawek i zaczną zażywać doustną insulinę. A będzie można ją podawać nie tylko w formie tabletek, ale na przykład w gorzkiej czekoladzie.
Globalne ocieplenie spowolni tempo erozji w górach. Ale najpierw je przyspieszy
22 stycznia 2024, 10:24Koniec ostatniej epoki lodowej wiązał się z olbrzymimi zmianami krajobrazu. Wycofujące się lodowce pozostawiły po sobie chociażby moreny, płynąca woda żłobiła doliny, a na odsłoniętych szczytach górskich dochodziło do obrywów skalnych. Doktor Daniel Draebing z Uniwersytetu w Utrechcie badał europejskie Alpy, by sprawdzić wpływ ocieplenia klimatu na zmianę tempa erozji. Teoretycznie przewiduje się, że wycofanie się lodowców spowodowało zmniejszenie erozji.
Wielkie złoża wody na równiku Marsa
22 stycznia 2024, 05:54Ponad 15 lat temu Mars Express zbadał marsjańską Medusea Fossea Formation (MFF) i zauważył wielkie depozyty o głębokości 2,5 kilometra. Wówczas nie było jasne, czym one są. Niedawno orbiter odwiedził ponownie ten obszar i tym razem dokładnie określił, z czym mamy do czynienia. Ponownie zbadaliśmy MFF, wykorzystując nowe dane z radaru MARSIS i stwierdziliśmy, że formacja jest grubsza niż sądziliśmy, ma 3,7 kilometra, mówi główny autor badań, Thomas Watters ze Smithsonian Institution.
Od 200 lat naukowcy próbują rozwiązać zagadkę tajemniczych plam na rzeźbach z Partenonu
19 stycznia 2024, 16:31W 1688 roku z Aten do Kopenhagi dotarły dwa fragmenty rzeźb, głowa mężczyzny z brodą oraz głowa młodzieńca. Był to prezent dla króla Danii Chrystiana V. Opisano je jako pochodzące z jednego z siedmiu cudów świata, świątyni Artemidy w Efezie. Około 140 lat później dwóch naukowców, którzy odwiedzili królewską kunstkamerę, stwierdziło, że pochodzą one z Partenonu. W 1830 roku, na rzeźbach z Partenonu przechowywanych w British Museum, zauważono brązowe plamy. Okazało się, że występują też na rzeźbach z Kopenhagi. Duńczycy poinformowali właśnie o wynikach badań przeprowadzonych za pomocą najnowocześniejszych technik.
